5 ყველაზე გავრცელებული შეცდომა იპოთეკური სესხის აღებისას
იპოთეკური სესხის აღება მნიშვნელოვან ცვლილებებთან ასოცირდება – ძველი ბინის გარემონტება ან ახლის ყიდვა, საკუთარი სახლის აშენება, კომერციული ფართის ყიდვა და ბიზნესის დაწყება და სხვა. ამიტომ, გასაკვირი არაა, რომ ადამიანები ბევრს ფიქრობენ იქამდე, სანამ იპოთეკური სესხის მიღების მიზნით ბანკს ესტუმრებიან. მიუხედავად ამისა, მათი უმრავლესობა რამდენიმე ძალიან გავრცელებულ შეცდომას უშვებს, რაც ზოგიერთ მათგანს ძალიან ძვირი უჯდება. თუ თქვენც გსურთ იპოთეკური სესხის აღება ახლა ან სამომავლოდ, გაეცანით მასთან დაკავშირებულ ყველაზე გავრცელებულ შეცდომებს. გაითვალისწინეთ ისინი, რათა მიიღოთ სესხი საუკეთესო პირობებით და არ ინანოთ მისი აღება როდესაც სასესხო ხელშეკრულებას ხელს მოაწერთ.
სესხის აღება ყველა ბანკის შეთავაზების განხილვის გარეშე
პირველი შეცდომა, რასაც მსესხებლების უმეტესობა უშვებს არის სესხის აღება სხვადასხვა ბანკების შემოთავაზებების გაცნობის გარეშე. ამას ორი ძალიან მარტივი მიზეზი აქვს. პირველ რიგში, ჩვენ ასე თუ ისე ვეჩვევით რომელიმე ბანკის მომსახურეობას და მათთან დიდი ხნის ურთიერთობის შემდეგ ლოალური კლიენტები ვხდებით. ვიცით როგორ მუშაობს ესა თუ ის ბანკი და ჩვენთვის მოსახერხებელია მათი სერვისებით სარგებლობა. როგორც წესი, ხშირად ბანკი, რომლის მიმართაც ლოალობით გამოვირჩევით ის ბანკია, რომელშიც ხელფასი გვერიცხება. ამიტომ, გვირჩევნია სესხის, განვადების თუ სხვა საბანკო სერვისის საჭიროების შემთხვევაში სწორედ მას მივმართოთ. ასეთ დროს არ გვიწევს დამატებით დოკუმენტების წარდგენა, როგორიცაა მაგალითად შემოსავლების დამადასტურებელი დოკუმენტი.
ამ მიდგომას ნამდვილად აქვს ახსნა, თუმცა, ეს მაინცდამაინც სწორი არ არის. მითუმეტეს მაშინ, როდესაც საქმე გრძელვადიან ფინანსურ ვალდებულებას და დიდ თანხას ეხება. როდესაც ხუთ ან ათწლიან სესხს იღებთ პირობებში მცირე სხვაობაც კი შეიძლება გადამწყვეტი იყოს. შესაძლოა სხვა ბანკს იპოთეკური სესხი უკეთესი საპროცენტო განაკვეთით ჰქონდეს ან საკომისოები ჰქონდეს უფრო დაბალი და ა.შ. სწორედ ამიტომ, მნიშვნელოვანია გაეცნოთ ყველა ბანკის შემოთავაზებას. შესაძლოა, თქვენ კვლავ თქვენთვის ნაცნობ ბანკზე შეაჩეროთ არჩევანი, მიუხედავად განსხვავებული პირობებისა, თუმცა არ გაწყენთ იცოდეთ კონკრეტულად რა პირობები აქვთ სხვა ბანკებს. სხვა შემთხვევაში, შესაძლოა სესხის აღების შემდეგ აღმოაჩინოთ, რომ სხვა ბანკს უფრო დაბალი ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი აქვს. მოკლედ, როგორც ამბობენ ასჯერ გაზომეთ და ერთხელ გაჭერით.
გადაწყვეტილების მიღება წლიური საპროცენტო განაკვეთის მიხედვით
რადგან წლიური და ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი უკვე ვახსენეთ, მოდით ვისაუბროთ ერთ-ერთ ყველაზე გავრცელებულ შეცდომაზე. ხშირად, როდესაც სესხის შესახებ ინფორმაციას გვაწვდიან, ბანკები ხმამაღლა გვიცხადებენ, რომ დაბალი წლიური საპროცენტო განაკვეთი აქვთ, რათა მეტი პოტენციური მომხმარებელი მიიზიდონ. ადამიანების უმრავლესობა ამ მარკეტინგული ხრიკით ტყუვდება და ყურადღებას არ აქცევს იმ დამატებით ხარჯებს, რასაც სესხის აღება ითვალისწინებს. შესაბამისად, უწევს იმაზე გაცილებით მეტის გადახდა, ვიდრე თავიდან ჰქონდა გამოთვლილი. იპოთეკური სესხის აღებამდე, უნდა დარწმუნდეთ, რომ იცით რა არის არა წლიური არამედ ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი, რადგან სწორედ ეს უკანასკნელი გაჩვენებთ რა თანხის გადახდა მოგიწევთ სესხის ძირის გარდა პროცენტის სახით.
თუ თქვენ ერთამენთს შეადარებთ სესხებს წლიური საპროცენტო განაკვეთის მიხედვით და შეარჩევთ იპოთეკურ სესხს, რომელსაც ყველაზე დაბალი საპროცენტო განაკვეთი აქვს, ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ კარგი გადაწყვეტილება მიიღეთ. შესაძლოა ბანკს, რომელიც სესხს დაბალი წლიური საპროცენტო განაკვეთით გთავაზობთ, კონკურენტებს შორის ყველაზე მაღალი ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი ჰქონდეს. ეს იმიტომ, რომ წლიური საპროცენტო განაკვეთი აჩვენებს რა თანხა უნდა გადაუხადოთ ბანკს სესხით სარგებლობისთვის. ის არ ითვალისწინებს ისეთ ხარჯებს, როგორიცაა დაზღვევა, სესხის გაცემის საკომისიო და სხვა. შესაბამისად, სესხის პირობების შესადარებლად არ გამოგადგებათ. ხოლო ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი კი მოიცავს ყველა ხარჯს, მათ შორის წლიურ საპროცენტო განაკვეთს და გაჩვენებთ რეალურად რა თანხა უნდა გადაიხადოთ სესხის ძირის გარდა დამატებით.
სესხზე განაცხადის გაკეთება საკრედიტო ინფორმაციის შემოწმების გარეშე
ზოგადად, ძალიან ცოტა ადამიანი ამოწმებს საკუთარ საკრედიტო ისტორიას სესხის განაცხადის გაკეთებამდე. ისინი ამას დიდ ყურადღებას არ აქცევენ, განსხვავებით ბანკებისაგან, რომლებიც ყოველთვის ამოწმებენ თქვენს საკრედიტო ისტორიას, როდესაც სესხის აღება ან განვადებით სარგებლობა გსურთ. თუ თქვენ იცით, რომ სესხებს ყოველთვის დროულად ფარავდით და გადახდის გრაფიკი არცერთხელ არ დაგირღვევიათ, ალბათ ფიქრობთ, რომ კარგი საკრედიტო ისტორია გაქვთ. მეორეს მხრივ, თუ ვადაგადაცილებები და ჯარიმები გაქვთ, ალბათ დარწმუნებული ხართ, რომ თქვენი საკრედიტო ისტორია ცუდია. თუმცა, საკრედიტო ქულა და ზოგადად ისტორია იშვიათადაა თეთრი ან შავი. მასში გათვალისწინებულია რამდენიმე კომპონენტი, რისი გათვალისწინებითაც ადამიანს ენიჭება საკრედიტო ქულა. გარდა ამისა, შესაძლოა ბანკისთვის სხვადასხვა კრიტერიუმები იყოს პრიორიტეტული. ამიტომაც, შესაძლოა თქვენი საკრედიტო ქულა არც ისე კარგია ან არც ისე ცუდია, როგორც თქვენ გგონიათ. თუმცა, ამაზე მარჩიელობა არ ღირს, უმჯობესია თუ შეამოწმებთ თქვენს ისტორიას იქამდე, სანამ იპოთეკური სესხის აღებას გადაწყვეტდეთ.
ბანკები ითვალისწინებენ საკრედიტო ისტორიას არა მხოლოდ იმისთვის, რომ გადაწყვიტონ გასცენ თუ არა კონკრეტულ პირზე სესხი, არამედ იმისთვისაც, რომ დაადგინონ სესხის ინდივიდუალური პირობები. სწორედ ამიტომ, შესაძლოა ერთმა ადამიანმა სესხი უკეთესი პირობებით მიიღოს ვიდრე მეორემ ერთსა და იმავე ბანკში. საკრედიტო ისტორიის გადამოწმება დაგეხმარებათ უკეთესი პირობებით მიიღოთ იპოთეკური სესხი. მაგალითად, თუ შემოწმების შედეგად აღმოაჩენთ, რომ არც თუ ისე კარგი საკრედიტო ისტორია გაქვთ, უმჯობესია ცოტა ხანი მოიცადოთ, ეცადოთ მისი გამოსწორება და შემდეგ გააკეთოთ სესხზე განაცხადი. შესაძლოა განსხვავება დიდი არ მოგეჩვენოთ, მაგრამ როდესაც საუბარია რამდენიმეწლიან სესხზე, პროცენტში მცირედ განსხვავებასაც აქვს მნიშვნელობა.
იპოთეკური სესხის აღება წინასწარი შენატანის გარეშე
ეს ალბათ სააქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული შეცდომაა. რადგან იპოთეკური სესხის უძრავი ქონებით უზრუნველყოფაა საჭირო, ზოგიერთ შემთხვევაში თქვენ შესაძლოა არ დაგჭირდეთ ბინის ყიდვისთვის წინასწარი შენატანის გაკეთება. რა თქმა უნდა, ასე გაცილებით მარტივია, თქვენ იღებთ ბინის საყიდელ სრულ თანხას ბანკისგან, იწყებთ ცხოვრებას ახალ ბინაში და ყოველთვიურად იხდით სესხის შენატანს. თუმცა, უმჯობესია თუ ამ შეცდომას არ დაუშვებთ და ბინის საფასურის გარკვეულ ნაწილს წინასწარ გადაიხდით. პირველ რიგში, ასეთ შემთხვევაში ნაკლები თანხის სესხება მოგიწევთ, რაც იმას ნიშნავს, რომ ნაკლები თანხის გადახდა მოგიწევთ დამტებით ბანკისთვის. ამასთანავე, თქვენი პასუხისმგებლობა სესხის მიმართ გაცილებით გაიზრდება – არავის სურს დაკარგოს ქონება, რომელშიც თანხის გარკვეული ნაწილი უკვე გადახდილი აქვს.
თუ თქვენ შეგიძლიათ თვეში 200 ან 300 დოლარი იხადოთ იპოთეკურ სესხში, თქვენ შეგიძლიათ ეს თანხა გადადოთ იქამდეც, სანამ სესხს აიღებთ და წინასწარი შენატანი მოაგროვოთ. ბინის საფასურის 20 პროცენტის შეგროვებაც დიდად წარადგება თქვენს მომავალ ფინანსურ მდგომარეობას. გარდა ამისა, იმქომედებს იპოთეკური სესხის პირობებზეც.
ხელშეკრულებაზე ხელის მოწერა მისი წაკითხვის გარეშე
ამაში ალბათ ყველანი დამნაშავეები ვართ. როდესაც ბანკის ფილიალში ზიხარ საკრედიტო ოფიცრის წინ, რომელიც რამდენიმე გვერდიან ხელშეკრულებას გაწვდის ხელის მოსაწერად, შესძლოა თავი უხერხულადაც კი იგრძნო, იმის გაფიქრებაზე, რომ უნდა ალოდინო, სანამ წაიკითხავ. თუმცა, ისევ და ისევ, როდესაც საქმე ეხება ასეთ დიდ ფინანსურ პასუხისმგებლობას, ყველა დეტალს უნდა დაუკვირდეთ. ამიტომ, მოითხოვეთ ხელშეკრულების გაცნობა და დაუთმეთ მას იმდენი დრო რამდენიც საჭიროა, რათა მშვიდად მოაწეროთ ხელი.
თუ იპოთეკური სესხით ბინის ყიდვა გაქვთ გადაწყვეტილი, აუცილებლად გაითვალისწინეთ ეს შეცდომები და დარწმუნდით, რომ მათ არ გაიმეორებთ. სესხის ასაღებად ნუ წახვალთ ნაცნობ ბანკში მხოლოდ იმიტომ, რომ მათთან ურთიერთობას მიჩვეული ხართ. გამოიკვლიეთ სხვა ბანკების პირობები და შემდეგ მიიღეთ გადაწყვეტილება. აუცილებლად შეადარეთ ერთამენთს არა წლიური საპროცენტო გაანკვეთი, არამედ ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი, რათა გაიგოთ რეალურად რა თანხა უნდა გადაიხადოთ სესხში. სანამ სესხის ასაღებად მიხვალთ, შეამოწმეთ თქვენი საკრედიტო ისტორია, თუ ის ნეგატიურია, ეცადეთ გამოასწოროთ სანამ კრედიტ ოფიცერს მიმართავთ სესხისთვის. ეცადეთ შეაგროვოთ გარკვეული თანხა წინასწარი შენატანისთვის – რაც უფრო ნაკლებია სესხი, მით უფრო მარტივია მისი დაფარვა. და ბოლოს, რაც მთავარია, ყურადღებით გაეცანით ხელშეკრულებას სანამ ხელს მოაწერდეთ. ასე დაცული იქნებით უსიამოვნო მოულოდნელობებისაგან.
