რა ტიპის ბიზნესები გადარჩებიან პოსტ-კრიზისულ მსოფლიოში
გლობალურმა პანდემიამ ბიზნეს სექტორსი ტავდაყირა დააყენა და ალბათ კიდევ თვეების, ან უარეს შემთხვევაში, წლების განმავლობაშ კოვიდ-19-ით გამოწვეულ შეფერხებებსა და პრობლემებზე ვიქნებიტ კონცენტრირებულები. ეს იმიტომ, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ახალიკორონავირუსი პანდემიამ დულ რამდენიმე თვის წინ გამოცხადდა და ახლა უკვე ბერვი ქვეყანა შეზღუდვების შერბილების გეგმებზე საუბრობს, ბიზნესსექტორი სწორედ ის გამონაკლისია, რომელიც მალევე ვერ შეძლებს დაუბრუნდეს თავის ჩვეულ რიტმს. თუ სკოლებსა და უნივერსიტეტებში სწავლა უპრობლემოდ გაგრძელდება იგივეს ვერ ვიტყვით ყველა ბიზნესზე,
ასევე უნდა აღინიშნოს, რომ თუნდაც უნივერსიტეტებში და სკოლებშიც კი, სწავლის პროცესი შეიცვლება. დიდი ალბათობით კლასები და ჯგუფები გაიყოფა ნაწილებად რათა სწავის დაწყების შემდეგაც მოხდეს სოციალური დისტანცირების წესების შენარჩუნება, რაც რა თქმა უნდა, დაავადების გავრცელებსი შეჩერებისთვის უმნიშვნელოვანსეი პრაქტიკაა. გაჩნდება დამატებითი ხარჯები და რისკები, თუმცა საგანმანათლებლო სივრცეები ისევ ამუშავდება და მათ არც მოსწავლეების ან შემოსავლის ნაკლებობა ექნებათ, რადგან ეს პროცესები აუცილებლად უნდა აღდგეს და ამაზე არავინ დაობს. ის თუ როგორ შეეგუებიან ახალ რეალობას მოსწავლეები და მასწავლებებლი, სასწავლო დაწესებულებების დამლაგებლები და ა.შ, ამას უკვე დრო გვაჩვენებს, თუმცა ამ ეტაპზე ასეთი დაწესებულებების ხელახლა გახსნის თაობაზე ეჭვები არ არსებობს.
აუცილებელი დაწესებულებების გახნსასთან დაკავშირები არსებობს ბევრი კითხვები, თუმცა ის რომ ამ დაწესებულებეის ხელახლა ამუშავებ აუცილებელი და გარდაუვალია არ წარმოადგენს განხილვის საგანს. შესაბამისად მფოლელები და ბენეფციარებიც აცდილობენ რომ მაქსიმალურად მოარგონ ახალ რეალობას სკოლები უნივერსიტეტები, საკვები ობიექტები და სხვადასხვა მაღაზიები, რომელბიც აქამდე დაკეტილი იყო.
იმ მაღაზიებსა და დაწესებულებებში სადაც მოთხოვნა ყოელთვის იქნება, მაშინაც კი თუ ამ სერვისებისა და პროდუქტების მისაღებოად მოსახლეობას სოციალური დისტანცირების წესების დაცვით რიგებში დგომა მოუწევს, მომავალი შედარებით სტაბილურად გამოიყურება. მოხდება ადაპტირება და მალევე ასეთი ბიზნესები ისევ დაუბრუნდებიან თავიან ჩვეულ რიტს, თუნდაც ახალი ფორმით.
აქვე უნდა აღნიშნოს, რომ ასეთი დაწესებლბებეს ასევე მეტი ფინანსური დანაზოგი აქვთ და სავარაუდოდ ამ კრიზისს ბევრად უფრო მარტიავად გადაიტანენ ვიდრე ე.წ “არაააუცილებელი” ბინზესები, რომელბიც შეიძება სულ რამდენიმე წლის თუ თვის წინ შეიქმნა და რომლებსაც არც ფინანასური დანაზოგი აქვთ და არც გრზელვადინაი ფინანსური გეგმა ან სტრატეგის რომელიც ასეთ გაუთვალისწინებელ შემტხვევებსა და სიტუაციებზე იქნებოდა მორგებული. სწორედ ამიტომ ასეთი ბიზნეები დღეს ჩვეულზე უფრო მოწყვლადები არიან და ბევრი მათგანი შესაძლოა სამუდამოდაც დაიხუროს.
უკვე გაისმა ბევრი კრიტიკა იმის თაობაზე, რომ სახელმწიფოები და ბანკების არ ითვალისწინებენ პატარა და საშუალო ბიზნესების ფინანსური აგებულებას და მდგომაორებას, არ ითვალისწინებენ , რომ დიდი ალბათობით ასეთ პატარა დაწესებულებებს არ აქვს დაგროვენული კაპიტალი და დიდი ხანი ვერ შეძლებენე შემოსავლის გარეშე გაძლებას. თუ დიდი კომპანიებსშ ასეთი კრიზისული სიტუაციები რთული თუმცა არასავალალო შედეგებით მთავრდება როცა საუბარი შედარებით ახალბედა კომპანიებზეა მათი სირთულეები ამ შემთხვევაში ბევრად უფრო სერიოზულია.
საქართველოს შემთხვევაში საგანგებო მდგომაორება სავარაუდოდ 3 თვე გასტანს რაც საკმაოდ კარგი მაჩვენებელია. ეტაპობრივად უკვე იგეგმბე ა ამ შეზღუდვების შერბილების მოხსნა და სხვადასხვა დაწესებულებებსი ხელახლა გაღება. მიუხედავად იმისა, რომ კაფეები და ბარები კიდევ დიდი ხნის განმავლობაშ არ გაიხსნება, ანუ ქვეყნის ხელახლა “გახსნის” გეგემების ფაზებში ისინი საკმაოდ მოგვინებით შემოდის, ასეთი ბიზნესებისთვისაც გამოჩნდა შუქი გვირაბის ბოლოს.
ეს ნიშნავს იმას, რომ იმ კომპანიებს, რომლებსაც ახლა უწევთ გახსნის გეგმის შემუშავება, უკვე აქვს დაახლოებიტი რიცხვი, როდესაცისევ შეძლებენ შემოსავლის ნახვას და ბიზნესის მართვას. თუმცა როგორც უკვე ვახსენეთ, კარანტინის პერიოდი ყველა ბიზნესმა ერთანირად ვერ გადაიტანა და ვერ საგანგებო მდგომარეობსი დასრულებსი შემდეგ დაუბრუნდება მათი ცხოვრება ნორმალურ რიტმს. კარანტინმა ძალიან მწვავედ წამოწია წინ იმ ბიზნესების თემა, რომლებიც კარანტინის შემდეგ უბრალოდ ვეღარ იმუშავებს. ის თუ რა დონეზე მომზადებული შეხვდა ესა თუ ის ფინანსური ბიზნესი ამ გამოწვევას, ეს ცალკე საკითხია, თუმცა რამდენად იქნება მათი სერვისები და პროდუქცია საჭირო და მოტხოვნადი კარანტინის შემდეგ ეს უკვე ბევრად უფრო სერიოზული საკითხია.
ბევრი მსჯელობა მიდის იმის თაობაზე თუ ტროგორ იქნება პოსტ-პანდემიური რეალობა და რა ბიზნესები დარჩებიან რელევანტურები, რომელი ყოველედღიური წესები შეიცვლება, რა ტიპის სოციალური კონტაქტი გახდება ახალი ნორმა და ასე შემდეგ.
პანდემიის შედეგად თანამედროვე საზოგადეობაში გამოვლინდა ბევრი, უკვე არსებუი ნაკლი და ის სფეროომრლეზეც ალბათ ყველ საზოგადოებსი წევრებამ უფრო აქტიურად უნდა იმუშაონ. პანდემიის შედეგად მსოფლიო მასშტაბით დაინერგება უსაფრტოების ახალი სტანდარდი და სოციალური ინეარქციის ახალი წეს-ჩვეულებები, რომელბიც ახლა ალბათ ყველას ძალიან დრამატულად ეჩვენება, თმდა დიდი ალბათობით ამ ახალ ეტიკეტს მალევე მივეჩვევით, და შეიძლება რამდენიმე წელიწადში ასეთი წესჩვეულებებსი საჭიროებაც კი არ იყოს, თუმცა ისინი მაინც დარჩება საზოგადოების მახსოვრობაში კიდევ ძალიან დიდი ხნის განმავლობაში. ამის მიზეზი ის არის, რომ პანდემიასა და მისი გავრცელების პროცესზე დაკვირვებისას ჩვენ ნათლად დავინახეთ თუ როგორი მაღალია კიდევ ასეთი დაავადების ხელახლა გავრცელებსი რისკი. ნათელი გახდა რომ ყოველდღე ჩვენი დაუდვერობისა და ჩვევების გამო ხშირად აღმოვჩნდებიტ ხოლმე საფრთხის ქვეშ ისე რომ ვერც ვაცნობიერებთ.
ამაში იგულისხმება ის ჰიგიენის ნორმები, რომელბსაც ბევრი ჩვენგანი ზედმეტად ხშირად აიგნორებს, მხოლოდ იმიტომ რო ჩვენ ვიციტ რომ გვაქვს იმუნინტეტი და რომ დიდი ალბათობთ საზოგადოებრივ ტრანსპორტში ზედაპირებზე შეხება ჩვენთვის ფატალურად არ დასრულდება, თმცა კოვიდ-19-მა ეს რეალობა შეცვალა და ხალხი მომავალი რამდენიმ წლის განმავლობაში მაინც, მუდმივად კოვიდ-19-ის გავლენის ქვეშ იქნება და მეტად ფრთხილად მოეპყრობა ჰიგიენის თემას.
სწორედ ის იქნება ერთ-ერთი მთავარი განმაპირობებები ფაქტორი იმისა, თ რომელი ბიზნესები დარჩება ისევ საჭიროდ და რომლები უბრალოდ დაკარგავენ თავიანთ კლიენტურას. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ საუბარია ძირითადად მცირე და საშუალო ბიზნესებზე რადგან დიდი კომპანიები ბევრად მარტივად მოახდენე ადაპტირებას ახალ რეალოაბსთან და გამოძებნიან საშუალებას, რომ ამ ახალ ბიზნესსამყაროში რამენაირად თავადაც ჩაეწერონ, თუმცა იმ კომპანიებს, რომელბიც სულ ახლახანს იწყებდნენ მოღვაწეობას, დიდი ალბათობტ შედარებიტ არასტანდარტული იდეებით და არატრადიციული მიდგომებიტ ეს პერიოდი საკმაოდ გამომცდელი იქნება, რადგან მოთხოვნა არააუცილებელ სერვისებზე დაბალი იქნება.
აქ რამდენიმე დეტალი არის გასათვალისწინებელი, მათ შორის ის რომ ეს პერიოდი ყველა ადამიანისთვის რთული იქნება ფინანსურად. დიდი ალბათობით სამსახურს ბევრი ვერ დაიბრუნებს, ხოლო მათ ვინც სამსახურს შეინარჩუნებს, ხელფასი შეუმცირდებათ. მომდევნო რამდენიმე თვე ყველასთვის რთული იქნება და ბევრს აღარ დარჩება საკმარისი ფინანასები იმისთვის, რომ აუციელებლი პროდუქციის გარდა კიდევ სხვა ხარჯებიც გაიღოს.
საინტერესოა, თუ რა ეფექტი ექნება ქვეყნების ხელახლა გახსნას რესტორნების ბიზნეზერადგან როგორც ევროპის მასშტაბიტ ბარებისა და რესტორნების მფლობებლები აცხადებენ რთული იქნება სოციალური დისტანცირების დაცვა და თან რესტორნის წარმატებულად ფუნქციონირება. ამის ფუფუნება კი რამდენიმე თვიანი კრიზისის შემდეგ, რომლის დროსაც რესტორნეის მფლობელებს შემოსავალი ფაქტიურად არ ჰქონდათ, ალბათ უკვე ზედმეტად რთული გადასატანი იქნება. საქართველოს მაგალიტზე სადაც რესტორნების და ბარების უმრავლესობა საკმაოდ მცირეა, სოციალური დისტანცირები კიდევ უფრომ რთული იქნება, ალბათ წარმოუდგენელიც.
ჯერჯერობით არ ვიცით, მოხერხდება თუ არა კოვიდ-19-ის გავრცელების ბოლომდე აღმოფხვრა მომდევნო რამდენიმე თვის განმავლობაში, არ არსებობს ვაქცინა, მიუხედავად იმისა, რომ ამაზე მიდი სერიოზული მუშაობა მსოფლიოს რამდენიმე ქვეყანაში. ასევე არ არსებობს უნივერსალური წამალი, რომელიც ყველას დაეხმარებოდა კოვიდ-19-ის დამარცხებაში და ამიტომ რთულია ნორმალურ ცხოვრებასა და აქტიოვებებზე დარწმუნებიტ ვისაუბროთ. ბარების, სპორტდარბაზები, სპორტულის ღონისძიებები, ეს ყველაფერი ამ დროისთვის ღრმა წარსულში ჩარჩენილი ტრადიციები, რომელთა ადგილიც ამ პანდემიის მდგომაორებაში არ არის. სამწუხაროდ საქართველოში მცირე ბიზნესების ურავლესობა სწორედ ამ ტიპისაა და სწორედ ამიტომ იქნება მომდევნო რმადენიმ თვე ქართული ბიზნესებისთვის რთული.
ისე დაწესებულებები, რომლებიც ვერ მოახერხებენ , რომ დროებიტ ელექტრონულ მუშაობაზე გადავიდნენ და თავიანტი პროდუქცია ონლაინ გაყიდონ, დიდი ალბათობით ასევ ბიზნესები დაიხურებიან, თუ რა ტქმა უნდა მათ აარ აქვს საკმარისი კაპიტალი. იმ შემთხვევაში თუ კომპანიებსი მოახერხებენ, რომ რამდენიმ თვე შემოუსავლის გარეშეც გაძლონ და შემდეგ ჩვეულ რეჟიმში დაუბრუნდენ ფუნქციონირებას მას შემდეგ რაც ასეთი დაწესებულებებსი გახსნა დებადართული გახდება, მაშინ რა ტქმა უნდა, ეს პესიმისტური პროგნოზი მათზე არ ვრცელდება, მაგრამ სამწუხაროდ ისეთი შემთხვევეი საკმაოდ იშვიათია განსაკუთრებიტ კი საქართველოში.
ჩვენ აქამდეც ბევრჯერ გვითქვამს რომ მცირე და საშუალო ბიზნესები, როგორც ცალკე ინდუსტრიებსი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში და სულ ახლახანს შეიქმან სხვადასხვა სერვისები, რომელბიც სწორედ ამ მიმართულებით ბიზნესის განვითარებას ემსახურება. თუმცა დღეს, საქართველოში არსებული მცირე და საშუალო ბიზნესების უმრავლესობა მაინც ახალია და კაპიტალიც არ აქვს საკმარისი იმისთვის რომ რმადენიმ ტვე შემოსავლსი გარეშე იმუშაოს.
კარანტინის რეჟიმმა დაგვანხა, რომ იმ შემთხვევაში თუ კომპანიები შეძლებენ ონლაინ რეჟიმზე გადასვლას მაშინ და თუ მათი პროდუქცია ასე თუ ისე მაინც გადის აუცილებელ და საჭირო პროდუქტების ჩამონათვალში შესაძლებელია რომ ეს კომპანიები გადარჩნენ, თუმცა საკმარისად არ ვსაუბროტ იმ სირთულეებზე, რომლებიც მოდის მაღაზიის ონლაინ რეჟიმზე გადაყვანისას. მართლია ბევრს ჰგონია, რომ დღესდღეობით ონლაინ მაღაზიის გაკეთება მარტივია ან მიტანის სერვისის კომპანიაში გაწევრიანება სულ რაღაც რამენიმე წუთიანი პროცესია. თუმცა რეალობა სამწუხაროდ სხვანაირია.
ონლაინ მაღაზიის პანდემიის რეჟიმში აწყობა ფაქტიურად წარმოუდგენელია, რადგან თუ თავად მფლობელი ვერ ერკვევა ამ საკითხებში მტელი ინვენტარის და პრუდქტების ონლაინ მაღაზიაზე განთავსება და საიტი საწყობა ვირტუალ რეჟიმში საკმაოდ რთულია. გარდა ამისა, შეიძლება მაღაზიებსა და სხვადასხვა ბიზნესებს ამის ფინანსებიც კი არ ჰქონდეთ და დამატებითი ჯარხების საშუალება უბრალოდ არ იყოს. რაც შეეხება შემდეგ მიტანის სერვისებს, მათ მთლიანი საფასურის საკმაოდ დიდი ნაწილი მიაქვს და მაღაზიებს ან უწევთ რომ ფასები გაზარდონ დან მათი მოგება შემცირდება. ამიტომ, დაწყებით ფაზებში რთულია ამ დათმობაზე წასვლა, განსაკუთრებით მაშინ როდესაც შემოსავალი არც ისე ბევრია, რაც ახალი ბიზნესების უმრავლესობისთვის, როგორც წესი, რეალობაა.
ონლან რეჟიმში გადასვლა ახლა ნამდვილად სწორი სვლაა, თუმცა ისიც გასაგებია თუ რატომ ვერ ახერხებს ბევრი ამ ნაბიჯის გადადგმას, მიუხედვად იმისა, რომ ეს მათი ბიზნესისთვის ნამდვილად კარგ ინვესტიცია იქნება.
მომდევნო რმადნეიმ თვე, დიდი ალბათობით საკვები ობიექტები აღადგენენ მუშაობას, რადგან ხალხ სანსაკუთრებით მეგობრებთან და ოჯახის წევრებთან რესტორნებსა და კაფეებში სიარული ენატრება. ამიტომ ასეთი ტიპის ბიზნეებს ყველაზე დიდი შანსი აქვთ, რომ მას შემდეგ რაც მოიხსნება შეზღუდვები მუშაობის ცვეულ რიტს დაუბრუნდნენ. თუმცა სხვა, ნაკლებად აუცილებელი ბიზნესები, შეიძლება მომდევნო რამდნეიმ თვე საერთოდაც აღარ დაუბრუნდეს მუშაობას. ეს ყველაფერი რა თქმა უნდა დამოკიდებული იქნება, თუ რამდენადმკარგად მოახერხებს საქართველო შეამსუბუქოს ეკონომიკური კრიზისის გავლენა და რამდენმად იქნება ქვეყნის თითოეული მქალაქე დაცული ამ დარტყმისგან. თუმცა იმ შემთხვევაშიც კი ეკონომიკური კრიზისი შედარებით მარტივი სცენარით განვითარდება, მაინც დიდი ალბათობით არააუცილებელი ბიზნესები და სერვისები კიდევ დიდი ხანი დარჩება კლიენუტის გარეშე.
იმისთვის, რომ ასეთმა დაწესებულებებმაც შეძლონ რომ გააგრძელონ ფუნქციონირება, აუცილებელი მოხდეს ადაპტაცია ახალ მოთხოვნებსა და უსაფრთხოეის ზომებთან. ეს რა თქმა უნდა ბევრად უფრო რთული შესასრულებელია ვიდრე შეიძლება ერთი შეხედვით ჩანდეს და ასეთი ბიზნესების მფლობელებს კარგა ხანს მოუწევთ ფიქრი, თუ როგორ შეიძლება თავიანთი შერვისები მაქსიმალურად მიმზიდველი გახადონ მოსახლეობის იმ ნაწილისთვისაც კი ვისაც ახლა არააუცილებელი პროდუქციის შესაძენი თანხა არ აქვს და არც მომავალი რამდენიმ თვე ექნება.
ამასთანავე უნდა აღინიშნოს, რომ იქნებიან ბიზნესეი დაინდუსტრიები, რომელბიც ამ კრიზისით საკმაოც დი მოგებას ნახავენ. ჩვენ უკვე ვიხილეთ თუ როგორ გაიზარდა თნდა ამაზონის შეკეთების რიცხვი, რადგან ხალხი ახლა მხოლოდ ონლაინ უკვეთავს ნივთებს, იქნება ეს პირველადიმოხმარების საგნები თუ არა. ონლაინ რეჟიმზე გადაწყობა, როგორც გავნხილიეთ არის საკმაოდ ძვირიანი თუმცა ეფექტური გზა იმისთვის, რომ შევინარჩუნოთ ბიზნესი, თუმცა შესაძლოა სხვა მეთოდებითაცმოახდინოთ ადაპტაცია ახალ რეალობასთან და ასე გადაარჩინოთ ბიზნესები. მართალია რომ ეს პროგნოზები საკმაოდ პესიმისტურად გმოიყენება, თუმცა საბედნიეროდ ლა[არაკია მხოლოდ გარკვეულ პერიდზე, მიუხედავად იმისა, რომ ალბათ ბერვისთვის სწორედ ეს რამდენიმე თვე იქნება გადამწყვეტი და სწორედ ეს იქნება განმსაზღვრელი ამ კომპანიებსი სიცოცხისუნარინობაში.
არის რამდენიმე კატეგორიის დახმარების პროგრამა რომელიც თქვენ პიროვნულ გამოცდილებებსა და მოცემულობაზე იქნება დამოკიდებული ასე რომ, აუცილებლად გამოიკვილიეთ თუ რა ბენეფიტების მიღება შეგიძლიათ შემოთავაზებული სტიმულის პაკეტებისგან, რადგან არის შანსი რომ სწორედ ეს მცირდე დახმარება გახდეს ის კაპიტალი რომელიც შედარებით მარტივად გადაგატანინებთ იმ რამდენიმ თვეს როდესაც ან ონლაინ ვაჭრობაზე იქნებიტ გადაწყობილები ან თუ საერთოდ არ აამუსავებთ თქვებს ბიზნესს სანამ სტანდარტული ბიზნესები ისევ არ გაიხსნება ქვეყნის მასშტაბით.
ამას კი როგორც იუწყებიან რამდენიმ თვე დასჭირდება და არის შანსი, რომ ზაფხულისთვის სიტუაცია შედარბით დასტაბილურდეს. მანამდე ჯერ კიდევ რადენიმ თვეა და შესაბამისად არ უნდა ვიფიქროთ, რომ ხსნა სულ რამდენიმე კვირაში ან დღეში დადგება საჭირო იქნება აქტიური მუშაობა და ფიქრიიმაზე, თუ როგორ შესძინოთ თქვენს ბინზესს სიცოცხლისუნარიანობა რაგდან უკვე არსებული ბიზნესების უმრავლესობა უკვე ვეღარ გააგრძელებს ისე ფუნქციონირებას, როგორც ეს კოვიდ-19 პანდემიამდე ხდებოდა და ეს უბრალოდ ფაქტია.
შეიცვალა თავად მომხმარებელიც და მათი მოტხოვნებიც. მიუხედავად იმისა, თუ რამდენმად რელევანტურია ამა თუ იმბიზნესის პროდუქცია დღეს მომხმარებლისთვის, ყველას მოუწევს გაეცნოს და შემდეგ მიიღოს უსაფრტხოებსი ახალი სტნადარტები და დაიცვალს ისინი. წინააღმდეგ შემთხვევაში არის შანსი, რომ მათაც კი დაკარგონ კლიენტურა.
როდესაც ვსაუბრობთ იმაზე, თუ როგორ იცვლება ბიზნესინდუსტრია. ეს მოტხოვნების აუცილებლად უნდა გავითვალისწინოთ, სრულიან შეიცვლება მომხმარებლის მოთხოვნები, პროდუქციის შეფუთვის ასპექტი, როგორ ეპყრობა თქვენი გაყიდვების მენეჯერი პროდუქციას და იცავენ თუ არა ისინი სოციალურ დისტანციას და ასე შემდეგ. ეს მოთხოვნები რა თქმა უნდა ასევე იქნება დამატეითი ხარჯი თავად ბიზნესებისთვის, თუმცა ასეთი წესების დაცვის გარეშე, და რაც მთავარია, კლინტები დარწმუნებულები უნდა იყვნენ იმაში რომ ეს წესები თქვენს დაწესებულებაში დაცულია. გამომდინარე იქიდან, რომ სოციალურ ქსელების მეშვეობით ნებისმიერი კამპანიის გაპიარება არი შესაძლებელი, ესეც შეიძლება თქვენი ბინზესსტრატეგიის ნაწილი გახდეს, რადგან ჩენ მართლაც ახალ რეალობაში გავაგრძელებთ ცხოვრებას, და ეს შეეხება როგორც ჩვენს ყოველდღიურ აქტივობებს ასევე ბინზესებსა და იმ პროდუქტებს რომლებსაც ჩვენ ყოველდღე ვაკითხავთ და ვიყენებთ.
ასერომ, ნებისმიერ შემთხვევაში პანდემიას დამატებით ხარჯებს ნიშნავს ყველა ბინზესსთვის, რათა მოხდეს ადაპტაცია, იქნება ეს ახალი სანიტარიის წესები და ჰიგიენის ახალი ზომები, თუ პროდუქციის შეცვლა, ონლაინ მაღაზიაში გადასვლა თუ კურიერების მომსახურებაზე დაყრდობით ბიზნესის ხელახლა გახსნა. ეს შედარებიტ გრძელვადიანი პროცესი იქნება, ნამდვილად იმაზე გრძელვადიანი ვირე ეს კარანტინი და შემოსავლის სრულად დაბლოკვა, რაც ასევე ბევრად რთულად სამასრთავი იყო ბიზნესებისთვის. ეს არ ნიშნავს, რომ ამიერიდან გამარტივდება პატარა ბინზესების ოპერირება, თუმცა შემდეგი თვიდან სიტუაცია ნამდვილად უფრო კონტროლირებადიიქნება და თავად მფლობელეი შეძლებენ რომ თავად გადაწყვიტონ თუ როგორ მოაძლიერონ თავიანთი ბიზნესები და როგორ უზრუნველყონ მათი სიცოცხლისუნარიანობა. ამ მომენტისთვის ბინზესებსი მფლობებეს ნაკლებად აქვთ ამაზე კონტროლი და შესაბამისად რთულია შეინუშავონ რაიმე ისეთი გეგმა, რომელიც მათ ბიზნესების ამუსავებას უზრუნვეყოფდა, მაგრამ ეს რეალობა სავარაუდოდ მალე შეიცვლება.
მართალია ახალი რეალობა არ იქნება ისეთი როგორც ი თუნდა რამდენიმე თვის წინ, პანდემიამდე იყო, თუმცა როგორც უკვე აღვნიშნეთ, არის ძალიან ბევრი გზა იმისთვის, რომ მცირე და საშუალო ბიზნესებმა მოახდინონ ადაპტაცია და გააგრძელონ ფუნქციონირება ისე როგორც ეს ადრე ხდებოდა, თუნდაც განსხავევბული ფორმით და განსხვავებული მიმართულებით. შეიძლება თამამად ვთქვათ, რომ ყველაზე რთული პერიოდი უკვე ჩავლილია, და ბიზნესმფლობელეი მალევე შეძლებენ დაუბრუნდნენ თავიანთ საქმიანობას.
